Μνημόσυνο σε έναν Σίφνιο πολύπλευρο πνευματικό δημιουργό

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΣΙΦΝΑΪΚΑ ΝΕΑ, φύλλο Μαρτίου 2021.

Δράττομαι της ευκαιρίας του πρόσφατου ποιητικού αφιερώματος της εφημερίδας ΣΙΦΝ. ΝΕΑ στον Κώστα Ρωμάνο για να γνωρίσω στους αναγνώστες σας την ξεχωριστή αυτή προσωπικότητα. Παραγνωρισμένος στην Ελλάδα, ο Ρωμάνος υπήρξε πασίγνωστος και δημοφιλέστατος στην Ελληνική Κοινότητα της Αιγύπτου μέσα από την εβδομαδιαία ενημερωτική και σατυρική εφημερίδα του ΣΦΙΓΞ που εξέδιδε για πάνω από μισό αιώνα. Αλλά και η ίδια η πορεία της ζωής του αποδείχθηκε εξ ίσου ενδιαφέρουσα.

Γεννήθηκε από τον Νικόλαο Ρωμάνο (και προπάππου μου) πριν από 140 χρόνια, το 1881, στο πατρικό καραβοκύρικο σπίτι των Ρωμάνηδων στο ψηλότερο σημείο του Κάστρου, δίπλα ακριβώς από την Αγία Ελεούσα. Νεαρός ήδη θέλησε να ξεφύγει από την ασφυκτική πατριαρχική προστασία του πρωτότοκου και ήρθε στην Αθήνα όπου ξεκίνησε την καρριέρα του ως δημοσιογράφος (Εστία και Ακρόπολις) αλλά και ηθοποιός (έπαιξε με Ροζάν, Κοτοπούλη, Βεάκη).

Αυτό βέβαια δεν έγινε ιδιαίτερα αποδεκτό από τα συντηρητικά ήθη της εποχής και έτσι σε μιαν καλλιτεχνική επίσκεψη στην Αλεξάνδρεια αποφάσισε να εγκαταλείψει την οικογενειακή επεμβατική αντίδραση και να παραμείνει στην Αίγυπτο. Άγνωστος μεταξύ αγνώστων, χωρίς πόρους και με μόνα εφόδια το ταλέντο του και την πίστη στις δυνάμεις του. Δεν τον εγκατέλειψαν και τα δύο, μέχρι το τέλος της ζωής του το 1957.  Όπως δεν τον εγκατέλειψε ποτέ και η ανάμνηση της γλυκιάς Σίφνου.

Μεταφραστής και θεατρικός συγγραφέας στην αρχή, αυτοδίδακτος σχεδιαστής και  σκιτσογράφος, σατυρικός δημοσιογράφος με μιαν επίκαιρη και καυστική γραφή, έμφυτος ποιητής μεγαλωμένος με τα ερεθίσματα του νησιού του αλλά και επιχειρηματίας ως εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας του ΣΦΙΓΞ, ο Κώστας Ρωμάνος ξετύλιξε το «τάλαντό» του και συντρόφεψε τουλάχιστον 2 γενιές της Ελληνικής Παροικίας στην Αίγυπτο διατηρώντας άσβηστους τους δεσμούς της με την Πατρίδα.

Η ζωή του στάθηκε ένας διαρκής βιοποριστικός αγώνας στη ξενιτειά, που την αντιμετώπιζε πάντα σκωπτικά, με χιούμορ αλλά και ταπεινοφροσύνη που ξεχείλιζε. Κοινωνικός μπροστάρης σε πλείστα όσα επίκαιρα θέματα της θυελλώδους εποχής του (πολιτικά, εκκλησιαστικά, σωματειακά, κοινωνικά, θεατρικά), πάντοτε όμως εποικοδομητικός και χωρίς μνησικακίες. Ευτύχησε να δει τέσσερα παιδιά με την συζυγό του Αναστασία, τρία από τα οποία (Ντέμης, Χλόη και Νανάκος) εφρόντισε να τα πολιτογραφήσει και Σιφνιούς.

Η μοίρα έχει πολλά γυρίσματα κι έτσι, εν έτει 2020, η δισέγγονή του Αλίν, Καναδή πλέον υπήκοος με σχεδόν χαμένες τις ρίζες της εκτός Αιγύπτου -αν και διατηρεί το επώνυμο Ρωμάνου, ανακαλύπτει πως όχι μόνον έχει σχέση με την Σίφνο αλλά μάλιστα ψηφίζει και στον Αρτεμώνα ! Σύντομα την περιμένουμε και στο «Σπίτι της Σίφνου του Συνδέσμου Σιφνίων» για να αντικρύσει το πορτραίτο  του προ-προπάππου της, το οποίο μέσα από μια σειρά συμπτώσεων έφτασε να βρει καταφύγιο στους εκεί φιλόξενους χώρους του.

Ηδη η εφημερίδα εδημοσίευσε κάποια απο τα ποιήματά του μέσα από την Ανθολογία Σίφνιων Ποιητών (Ν.Σταφυλοπάτης, 1984, βραβείο Ακαδημίας Αθηνών). Επιλέγω όμως να μοιραστώ μαζί σας κι ένα ακόμη μέσα από την τελευταία ποιητική συλλογή του «Λίθοι, Πλίνθοι και Κέραμοι. Τα Τραγούδια του Ρωμάνου», από συλλεκτικό αντίτυπο αριθμημένο (Νο116 από 250), με ιδιόχειρη υπογραφή και καλλιτεχνική φωτογραφία του, που συμπτωματικά ανακάλυψα στην οικογενειακή βιβλιοθήκη. Νομίζω πως σε αυτό ο βαθειά σκωπτικός ποιητής εκφράζει γλαφυρά  τον κάματο της δικής του ζωής, που μάλιστα ολοκληρώθηκε ένα μόλις μήνα μετά την έκδοση του τελευταίου αυτού βιβλίου του.

Ομως, η ιστορία δεν τελειώνει εδώ αφού βρισκόμαστε εμείς για να την συνεχίσουμε. Ηδη ο Σύνδεσμος Σιφνίων έχει αποκαταστήσει επαφή με την Ελληνική Κοινότητα Καϊρου, οι οποίοι μας διέθεσαν περίπου 50 ψηφιοποιημένα τεύχη της εφημερίδας ΣΦΙΓΞ για τον εμπλουτισμό της Σιφνιακής Αρχειοθήκης. Ευελπιστούμε να επανέλθουμε στο θέμα μέσα από τις εδώ φιλόξενες σελίδες, ίσως και με κάποια από τα πάντοτε επίκαιρα σκίτσα αυτού του ταλαντούχου τέκνου της Σιφνιακής Διασποράς. 

© Αλκιβ. Ν. Λεμπέσης Μάρτιος 2021

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΣΙΦΝΑΪΚΑ ΝΕΑ, φύλλο Μαρτίου 2021.

Διαβάστε την δημοσίευση σε μορφή PDF